Grupa nad Wisłą
Czas działania 2013-obecnie
https://www.facebook.com/grupanadwisla
/PL
Grupa nad Wisłą powstała w 2012 roku. Złożyły się na to dwie potencjalności: zamieszkanie Arka Pasożyta w Galerii nad Wisłą w ramach życia na instytucjach kultury oraz zakończenie prowadzonego przez Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu Przeprojektu. Uczestnicy tego procesu, osieroceni przez instytucję, zostali zaproszeni przez Arka do Galerii, gdzie już od pewnego czasu tliły się inicjatywy środowiskotwórcze. Po zakończeniu Przeprojektu działania prowadzonego w Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” przez Martę Kołacz i Piotra Lisowskiego. Trzon grupy stanowili młodzi artyści, w większości studenci wydziału sztuk pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Z potrzeby znalezienia przestrzeni i narzędzi dyskusji o sztuce, które wychodziłyby poza akademicki i instytucjonalny kontekst, kontynuowali oni spotkania. Za cel stawiali sobie przede wszystkim zerwanie z hierarchią w relacjach między członkami grupy i konstruktywną krytykę prowadzącą do samokształcenia i doskonalenia swojej twórczości.
Uczestnicy działań GnW zaczęli swoje spotkania w prowadzonej przez Mariana Stępaka Galerii nad Wisłą, stąd w pierwszej fazie swojego istnienia grupa funkcjonowała właśnie pod tą nazwą. Galeria nad Wisłą, z której przestrzeni korzystał w tym czasie należący do grupy Arek Pasożyt. Drogę przetarł Arek Pasożyt, który od pewnego czasu krążył wokół Galerii, a w pewnym momencie zamieszkał w nadwiślańskiej placówce. Tym samym Galeria stała się miejscem stałych spotkań uczestniczek i uczestników, spotkań niepozbawionych piwa, papierosów i wspólnie smażonych naleśników. W takiej atmosferze odbywały się rozmowy dotyczące własnej twórczości połączone z prezentacjami prac. Później sama przestrzeń galerii i jej otoczenie (głównie bliskość rzeki i Rodzinnych Ogródków Działkowych) stały się motorem do kolejnych działań, których sens i punkty odniesienia streszczały się w haśle „Sztuka. Działka. Integracja”.
GALERIA NAD WISŁĄ
Wraz z nadejściem wiosny 2013 roku, członkowie grupy zaczęli wprowadzać powyższą dewizę w życie. Pierwszym etapem prac było odświeżenie i uporządkowanie przestrzeni galerii, przystosowanie jej na potrzeby swoich planów, których pierwszym konkretnym punktem stała się integracyjna majówka – „oficjalne” otwarcie przestrzeni pod nową, grupową kuratelą. W programie trzydniowego wydarzenia znalazły się różnego rodzaju spotkania, wykłady, warsztaty oraz wieczorne ognisko. W przestrzeni galerii oraz w jej najbliższym otoczeniu można było znaleźć przygotowane specjalnie na tę okazję instalacje, oraz wystawę poświęconą dwudziestu dwóm latom działalności w Galerii nad Wisłą Mariana Stępaka. „Podoba mi się, że jest to impreza dla wszystkich, nie tylko dla artystów. Dzieci mogły pograć z dorosłymi w piłkę, w dwa ognie” – cytuje jedną z uczestniczek majówki „Gazeta Pomorska”. Inna z nich dodaje: „Jest bardzo przyjazna atmosfera. Wszyscy są życzliwi. Ludzie dzielą się między sobą jedzeniem, piciem i przemyśleniami”.
22 czerwca grupa skupiona wokół Galerii nad Wisłą zorganizowała wspólną wystawę pod tytułem „Powódź, śmieci szabrownicy. O problemach działkowiczów i świata”. Jej tematyka została wybrana tak, żeby odnieść się przede wszystkim do wspomnianego już wcześniej otoczenia galerii i spróbować na swój sposób zintegrować działających w niej artystów z korzystającymi z okolicznych przestrzeni działkowcami. Skupieni wokół grupy twórcy starali się swoimi działaniami wejść z nimi w dialog i spojrzeć na przyziemne problemy, z którymi muszą się oni zmagać. Zerwać z popularnymi stereotypami na ich temat, jednocześnie zapraszając użytkowników rodzinnych ogródków działkowych do udziału w wykładach i pokazach filmów.
W przestrzeni galerii odbywały się również wydarzenia nienawiązujące wprost do jej otoczenia. Poza tradycyjnymi spotkaniami samokształceniowymi był to, chociażby otwarty pokaz wideo, wystawa Grzegorza Wawrzyńczaka „Rytuał”. Kolejnym z nich miało być spotkanie dotyczące projektu „Podróż”, realizowanego przez Lilianę Piskorską i Martynę Tokarską. To w związku z tym ostatnim, na niewiele ponad tydzień przed kilkanaście młodych osób obrzuciło kamieniami galerię, wybijając szyby oraz wykrzykując obraźliwe hasła pod adresem osób nieheteronormatywnych i grożąc podpaleniem budynku. Aby uniknąć kolejnych, poważniejszych incydentów, mogących zagrozić innym osobom zamieszkującym budynek mieszczący galerię, grupa zaprzestała swoich działań w tym miejscu.
Pomimo utraty siedziby i przetasowań w składzie osobowym, już pod aktualną nazwą „Grupa nad Wisłą” zachowała swój podstawowy cel, jakim było i jest samokształcenie poprzez rozmowę i prezentację własnej twórczości i planów jej członkiń oraz członków. Jako grupa nomadyczna, na potrzeby spotkań w tamtym czasie korzystała z zaprzyjaźnionych przestrzeni, ale również wychodzi poza nie.
SKRAJNY PIKNIK
W roku 2016 jako GnW przeprowadzony został cykl działań pod szyldem "Skrajny piknik", grupa postanowiła kolejny raz wyjść do szerszej publiczności. W ramach działań włączała osoby z zewnątrz i zapoznawała je z autonomicznymi modelami dyskusyjnymi, które tworzą nowe narzędzia do rozmowy o sztuce. Działanie to zostało powtórzone kilkukrotnie m.in. w parku miejskim w Toruniu, podczas „Generatora Malta” w Poznaniu, czy we wrocławskim Wykwicie.
DEKLARACJA SPRZECIWU
https://deklaracjasprzeciwu.com/
W roku 2017 powstał najsilniejszy manifest do tej pory ogłoszony przez „Grupę nad Wisłą” - Deklaracja Sprzeciwu stanowiąca protest wobec aktualnej polityki kulturalnej w Polsce. Manifest składa się z 17 punktów, które są jednocześnie diagnozą problemu, jak i żądaniem natychmiastowej zmiany. Na kanwie manifestu odbył się szereg indywidualnych działań mających na celu wymuszenie zmiany na decydentach, a także cykl spotkań/pogadanek uwrażliwiających na zagrożenia związane z dalszym marazmem wobec narzuconego przez władze porządku.
Obecnie z powodu wyprowadzenia się z Torunia większości osób zaangażowanych w życie grupy spotkania odbywają się znacznie rzadziej w zdecydowanie mniejszych gremiach. Tradycja, którą grupa stara się podtrzymać, są wspólne majówki, będące jednocześnie kolejnymi rocznicami oficjalnego startu działań grupy.
Osoby współtworzące Grupę nad Wisłą to między innymi: Magdalena Kosek, Marcin Zalewski, Katarzyna Malejka, Arek Pasożyt, Natalia Wiśniewska, Piotr Lisowski, Liliana Zeic, Zachary Larysz, Agata Babalska, Tytus Szabelski, Justyna Jaworska, Adam Ruszkowski, Izabela Redman, Michał Połomski, Kasia Kosmos, Marcin Zaborski, Olga Szczechowska, Jakub Wawrzak, Joanna Sitko, Grzegorz Wawrzyńczak, Karolina Ciężkowska, Mateusz Kiszka, Alicja Kochanowicz, Maciej Kwietnicki